We hebben geboekt voor een rondreis naar Cuba met VTB. Vertrek is vanuit Amsterdam met Martinair. Om 04.00h worden we opgepikt aan het Crown hotel en zien we voor het eerst onze medereizigers en Ludo de reisleider. De vlucht verloopt zonder enig probleem en we landen zoals voorzien in Havana. Paspoortcontrole en bagage recuperen neemt zijn tijd in beslag, deels door de bureaucratie deels doordat een van de twee transportbanden die de luchthaven rijk is, al bijna onmiddellijk in panne valt. Dan maken we kennis met de man die onze gids zal zijn, Juan een 37-jarige cubaan die vlot engels spreekt maar om de haverklap "amina" te hulp roept ("I mean aaaaaa").
Ons eerste hotel, Chateau Miramar is in de buitenwijken van Havana aan de kust, maar het maakt een verwaarloosde indruk, het is niet echt proper, de eetzaal is veel te klein, en het eten is maar zozo..maar goed, dit is Cuba een land dat een grote economische crisis doormaakt en waar aan de bevolking grote opofferingen gevraagd wordt.
We bezoeken Havana vandaag, wandelen door het oude Havana, La Habana Vieja. Doordat het jaren niet veranderd is, werd het door Unesco gepromoveerd tot werelderfgoed. Vervallen huizen uit de 18e en 19e eeuw worden naarstig gerestaureerd maar er is duidelijk nog veel tijd en veel geld nodig om alles in zijn oude grandeur te herstellen. In musea staan de zaalwachters klaar om je een prive rondleiding te geven, hopend op een kleine tip. Je ziet vehikels van allerlei slag rondtoeren (zelfs een oude bus van "de Lijn"). Lada's, koetsen, Ford, Chevrolet, Buick old timers uit de '50er jaren, fietstaxis, fietsen, schoolbussen uit Canada en iets wat zij "de metrobus" of "camello" (kameel) noemen, camions alles is goed genoeg om de vindingrijke cubanen te vervoeren. Een voertuig met een defekt wordt hersteld waar het stil viel; in het midden van de straat. Er zijn de monumenten van de vrijheidstrijders, forten en er zijn de cafeetjes waar Hemingway zijn favoriete cocktails dronk. Zijn "Mojito" in La Bodeguita del Medio en zijn "daiquiri" in El Floridita, drankjes die nu massaal, duur en voor harde valuta aan de toeristen gesleten worden. De cubanen zelf zorgen nog het meest van al voor fotogenieke onderwerpen sommige spontaan andere om een cent bij te verdienen en voor je het weet, terwijl je voortwandelt is er een karikatuur van je getekend.
We gaan naar het westen naar Pinar del Rio voor een bezoek aan een sigarenfabriek en de vallei van Viñales langs de autostrade of autopista. Die autostrade is een belevenis op zich. Je ziet er amper autos, af en toe een camion meer met cubanen geladen dan met goederen, een aftandse autobus en dan koetsen, paarden onder het zadel, fietsers, ossewagens, voetgangers en talloze mensen die langs de kant geduldig wachten op een lift van iets of iemand. Men heeft regen voorspeld en die valt er behoorlijk als we de sigarenfabriek bezoeken. We zijn niet alleen, alle toeristen hebben klaarblijkelijk hetzelfde programma. Er is verbod op fotograferen in de fabriek, lachwekkend want wat je te zien krijgt zijn vrouwen de de sigaren met de hand rollen, net zoals je dat in alle reisgidsen op de foto voorgeschoteld krijgt. Het belangrijkste onderdeel is natuurlijk de winkel waar de produkten verkocht worden aan diezelfde harde valuta. Nooit geweten dat er zoveel verschillende soorten, groottes en merken waren. De duurste van die dingen kosten meer dan 13Euro per stuk. Het regent nu pijpestelen en van de landschappen kunnen we niet ten volle genieten. Jammer, want die zijn echt wel mooi.
Lunchen doen we in een restaurant met bladerdak, open wanden, cubaanse muziek en een tropische plensbui.
Nog een bezoek aan een grot en aansluitend een boottocht(je) op een ondergrondse rivier, dan een glas guarapo, het sap uit geplet suikkerriet met of zonder rum en dan gaan we terug naar Havana langs dezelfde autostrade, waar nog altijd mensen geduldig maar nu kletsnat wachten op vervoer ergens naartoe.
We vertrekken uit Havana richting Cienfuegos. Meer dan 300km. Op het programma een bezoek aan een krokodillenfarm, een boottochtje naar een nagemaakt indianendorp en de stad Santa Clara. In die stad staat het mausoleum van Che Guevara en de gepantserde trein die hij op de troepen van Battista wist te veroveren en zo diens einde inluidde. Afbeeldingen van Che en zijn gevleugelde woorden "hasta la victoria siempre" vindt je overal terug in Cuba.
Luxe is onbekend in Cuba. Openbaar vervoer is paard en kar en kinderen krijgen als verzetje een rit in een geitewagentje. Mensen vragen je om kleren, zeep en stylos, aan alles is er nood maar overal, ook hier, is er een centraal plein met het beeld van een held uit een van de revoluties.
Cienfuegos is een havenstad, en naar cubaanse normen welvarend. Het centrum, met natuurlijk het centrale plein inclusief standbeeld, lijkt beter onderhouden of gerestaureerd. In de "winkelstraat" zie je pas hoe schaars het aanbod van alles wel is. Ons hotel Union daarentegen, is in een typische spaanse koloniale stijl, met alle modern komfort voor de verwende toerist.
Het overlijden van de paus laat sporen na in cuba want de vlaggen hangen halfstok, er is een officiele rouwperiode van 3 dagen afgekondigd en alle festiviteiten gedurende die periode zijn afgelast.
Vandaag gaan we naar Trinidad, maar eerst bezoeken we nog kort een authentiek theater uit de 19e eeuw "Teatro Tomas Terry" waar ooit nog Enrico Caruso zong.
Unesco heeft de ganse stad Trinidad met zijn hobbelige straten op de lijst van werelderfgoederen gezet. Straten en huizen, alles is nog zoals in de koloniale tijd. Een van de paleizen uit die tijd is nu het Romantisch museum, met het authentiek meubilair uit de 19e eeuw.
La cancanchara is een cafe met een cocktail van dezelfde naam (miel, limon, aguardiente, agua, hielo) en daar koop en rook ik mijn eerste vers gerolde havana sigaar ooit.
Ons hotel Trinidad del Mar ligt enkele kilometers buiten de stad en is een typisch "all in resort" voor strandvakanties. De bezettingsgraad van het hotel moet hoog zijn want de grote eetzaal is te klein om iedereen te kunnen plaatsen. De bars zijn 24h open maar de cocktails zijn niet echt lekker. Het is wel een gelegenheid om in de Caraibische zee te zwemmen.
Overal vindt je verwijzigingen naar 5 cubanen die in de USA onterecht veroordeeld werden tot levenslange gevangenisstraffen, ook in dit hotel staan hun portretten groot aan de ingang. Een website legt uit waarom www.freethefive.org.
Onze bestemming, vandaag is de stad Camagüey in het binnenland. Een korte wandeling door het centrum brengt ons naar het onvermijdelijke plein met het standbeeld ter ere van de eerste onafhankelijkheidsoorlog. We zijn net op tijd om het strijken van de vlag aan het monument mee te maken door mensen in historische revolutionaire costumes van die tijd en met martiale muziek die uit de luidsprekers schettert.
Het hotel Colon, een van de weinige hotels in Camagüey heeft 2 sterren, piepkleine kamertjes, veel "couleur locale" en een niet onaardig trio dat bij het eten 's avonds voor de muzikale omlijsting zorgt. Het heeft minder sterren dan gisteren maar de coctails zijn er stukken beter.
In Camagüey, zoals overal in Cuba trouwens is de fiets een belangrijk transportmiddel voor de gemiddelde cubaan. Tegen een vergoeding stellen cubanen hun woonkamer ter beschikking ...om ze te stallen.
Vandaag gaan we naar Santiago de Cuba, weer dik 300km. Het landschap is vlak met veel velden met suikerriet, weiland, vee en rijstvelden. Landbouw is belangrijk in Cuba maar er zijn problemen want het heeft in maanden niet meer geregend en in vele streken wordt water aan de bevolking verdeeld met vrachtwagens. Onderweg zien we wat de cubanen "locura azul" (blauwe gekte) noemen en moet doorgaan voor spoorwegen. In Bayamo wordt gestopt voor de lunch, een kort bezoek met een muzikaal intermezzo en daarna gaan we richting Santiago en de basiliek en bedevaartsoord El cobre. In Santiago logeren we in het 5 sterren hotel Melia Santiago.
Stadsbezoek aan Santiago de Cuba. Het plein met het ruiterstandbeeld van generaal Antonio Maceo een held uit de onafhankelijkheidsstrijd tegen Spanje, de Moncada kazerne waar Fidel Castro zijn eerste (mislukte) opstand leidde tegen Battista en de kogelinslagen nog zichtbaar zijn, het centrale plein met de kathedraal en waar verschillende groepjes oude van dagen muziek maken en goed ook. De uitlaatgassen van de aftandse autos en trucks die als bus dienst doen, maken het wandelen in het centrum niet echt aangenaam. De cubanen blijven er stoicijns onder. Daarna naar het fort El Morro voor een bezoek en het middagmaal. Het restaurant is er trots op dat de ex-beatle Paul mcCartney er ooit kwam eten en bewaart niet alleen zijn stoel maar ook het bord en het bestek waarmee hij at. Iedere maaltijd wordt onveranderlijk opgeluisterd door een band, meestal een trio die met gitaren en bongo's de cubaanse ritmes ten gehore brengen. Muziek en ritme zit hun duidelijk in het bloed. Na de middag trekken we naar het zwembad voor een beetje verpozing, tenminste van zodra de plotse regenbui over is.
Met een kleine bus gaan we naar het Sierra Maesta national park naar la Gran Piedra ofte de grote steen. Een rotspunt op een goeie 1200m die we bereiken met de bus via een steile kronkelige weg en dan nog een half uur te voet. Je krijgt er een mooi uiticht over de Sierra Maesta en de onderliggende vallei. Iets verder is er het 19e eeuwse plantagehuis La Isabelica, een vroegere koffieplantage, nu ingericht als museum, waar de bovenverdieping gerestaureerd en gemeubeld is zoals toendertijd en met een ingenieus meubelstuk voor de waterzuivering.
Na de middag rijden we verder via Holguín naar Guardalavaca.
Het hotel daar is Las Brisas Resort & Villas, een all-in formule aan het strand. Gelukkig is het hier rustiger. Wellicht omdat er meer dan een restaurant is. De coctails zijn er ook beter en het plaatselijk kwartet speelt goeie muziek.
Vrije dag, ik ga op zoek naar een dive-shop en ik vind hem nog ook. Ik heb geluk, om 11h is er een duik die ik met mijn certificaat aankan. De "dive site" heet "Coral Garden" en heeft zijn naam niet gestolen. Gewoon prachtig. Het water is heel helder en het zicht makkelijk 20m. Allerlei soorten koraal, scholen vissen in diverse groottes en kleuren en als kers op de taart trekt de instructeur mijn aandacht op een grote barracuda die onbeweeglijk op enkele meters van ons in het water hangt. 45minuten zijn zo om, maar voor mij is dit het hoogtepunt van de reis.
Daarmee komt onze reis naar Cuba ten einde, een land dat je niet onberoerd laat. Het heeft zijn stranden, zijn revoluties, zijn muziek en de mensen met hun mentaliteit die met alles wat ze materieel tekortkomen toch blijven lachen. Het schrille contrast met onze welvaart en mentaliteit is een les in nederigheid.
Hasta la victoria siempre! volverán!
Cuba ziet mij zeker nog terug.
